Czy pośrednik może być uznany za „instytucję obowiązaną” w świetle AML?
7 sie
Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1125) określa katalog tzw. instytucji obowiązanych – czyli podmiotów, na których ciąży obowiązek wdrożenia środków bezpieczeństwa finansowego, identyfikacji klienta, raportowania do GIIF i prowadzenia wewnętrznych procedur AML.
W katalogu tym znajdziemy m.in.:
- banki i SKOK-i,
- instytucje płatnicze i pożyczkowe,
- biura rachunkowe,
- notariuszy i doradców podatkowych,
- pośredników ubezpieczeniowych i finansowych – w określonych przypadkach.
Kiedy pośrednik staje się instytucją obowiązaną?
To zależy od charakteru świadczonej usługi.
Pośrednik kredytowy może być uznany za instytucję obowiązaną, jeśli:
- Pośredniczy w transakcjach finansowych wysokiego ryzyka – np. skomplikowanych, ponadprzeciętnych lub zagranicznych.
- Świadczy usługę pośrednictwa w kredytach konsumenckich lub hipotecznych i jednocześnie spełnia definicję „instytucji finansowej” z art. 2 ust. 1 pkt 16 ustawy AML.
- Uczestniczy w transakcjach powyżej 10 000 EUR, szczególnie gotówkowych (choć dziś to rzadkość).
- Zawiera umowy z klientami w sposób ciągły i nie jedynie informacyjny – a więc współuczestniczy w procesie oceny wiarygodności klienta lub wspiera dokumentacyjnie proces.
Co musi robić pośrednik uznany za instytucję obowiązaną?
Jeśli spełniasz przesłanki z ustawy, musisz wdrożyć szereg obowiązków AML, takich jak:
- Stworzenie i stosowanie procedury wewnętrznej AML (często jako dokument formalny, zatwierdzany przez zarząd),
- Szkolenia z AML dla pracowników (również dla właściciela, jeśli działa jednoosobowo),
- Identyfikacja i weryfikacja tożsamości klienta – w tym analiza źródła pochodzenia środków, beneficjenta rzeczywistego (UBO) i celu transakcji,
- Ocena ryzyka klienta – przy wykorzystaniu kategorii ryzyka geograficznego, branżowego i behawioralnego,
- Raportowanie transakcji podejrzanych i ponadprogowych do GIIF,
- Prowadzenie rejestru transakcji oraz przechowywanie dokumentacji przez minimum 5 lat.
Jakie są konsekwencje braku wdrożenia AML?
UODO i GIIF mają możliwość przeprowadzania kontroli, a brak wdrożonych procedur AML może skutkować karą pieniężną do 1 mln złotych lub więcej, jeśli działalność prowadzona jest w formie spółki. Dodatkowo, brak wdrożenia może oznaczać zawieszenie działalności lub nawet odpowiedzialność karną.
Rekomendacje praktyczne dla pośrednika
- Zidentyfikuj swój status – czy w Twoim modelu działalności wykonujesz czynności mogące podlegać ustawie AML?
- Stwórz prostą procedurę AML – nawet jednoosobowa działalność może przygotować dokument w formie uproszczonej.
- Przeanalizuj ryzyko klientów – z pomocą szablonu lub gotowego formularza.
- Zadbaj o szkolenie AML – raz w roku, nawet w formie online.
- Upewnij się, że Twoi partnerzy (banki, operatorzy) wiedzą, że spełniasz obowiązki AML – to wzmacnia zaufanie i Twoją pozycję na rynku.
- Zachowuj dokumentację zgodnie z ustawą – nawet jeśli klient ostatecznie nie zawarł umowy.
Podstawy prawne i źródła
- Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000723
- Interpretacje GIIF i komunikaty Ministerstwa Finansów
- https://www.gov.pl/web/finanse/przeciwdzialanie-praniu-pieniedzy
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 – tzw. AMLD4
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego COM(2021)420 final – projekt AML Authority (AMLA)
Podsumowanie
Nie każdy pośrednik kredytowy automatycznie jest instytucją obowiązaną. Jednak jeśli prowadzisz działalność związaną z zawieraniem umów kredytowych, analizą klientów lub transakcjami ponadprogowymi – możesz wpaść w zakres ustawy AML. Warto zabezpieczyć się odpowiednio wcześniej: stworzyć procedury, przeszkolić się i wdrożyć podstawowe środki bezpieczeństwa finansowego. To nie tylko obowiązek – to także forma ochrony przed problemami prawnymi i utratą reputacji.
Zoptymalizuj swoje finanse już dziś
Zainwestuj w swoją przyszłość finansową. Sprawdź nasze usługi, które pomogą Ci w zarządzaniu kredytami i finansami.
Przeglądaj inne artykuły
30 wrz
Szablon formularza ESIS – jak przygotować zgodnie z wymogami unijnymi?
Formularz ESIS (European Standardised Information Sheet) to jeden z najważniejszych dokumentów w procesie udzielania kredytu hipotecznego – stanowi podstawowe źródło informacji dla klienta i fundament realizacji obowiązków informacyjnych pośrednika kredytowego. Zgodnie z prawem unijnym, ESIS musi być przekazany klientowi na odpowiednim etapie procesu i w odpowiednim formacie, a jego treść nie podlega swobodnej interpretacji. Dobrze przygotowany formularz ESIS to nie tylko zgodność z przepisami, ale także realna pomoc dla klienta w porównaniu ofert. W tym artykule pokazuję, jak krok po kroku zbudować prawidłowy formularz ESIS, jakie elementy są obowiązkowe i czego należy bezwzględnie unikać.
8 wrz
Jak zaktualizować formularze zgód, by były zgodne z przepisami?
Formularze zgód są jednym z najczęściej powielanych dokumentów w firmach pośrednictwa finansowego – a jednocześnie najczęściej powielają błędy sprzeczne z RODO i ustawą o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Zbyt ogólne zapisy, zgody łączone z obowiązkami ustawowymi, „ptaszek” zaznaczony domyślnie – to typowe pułapki. Dla pośrednika finansowego dobrze skonstruowana zgoda to nie tylko obowiązek – to dowód na profesjonalizm i tarcza ochronna w razie sporu. W tym artykule pokazuję, jak zaktualizować zgody w zgodzie z najnowszymi wymogami, decyzjami UODO i orzecznictwem.
29 sie
Procedura AML krok po kroku – wzór do wdrożenia w Twojej firmie
Dla wielu pośredników kredytowych AML (czyli przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu) to pojęcie kojarzące się z dużymi instytucjami – bankami, kantorami, giełdami kryptowalut. Tymczasem również niewielkie firmy pośrednictwa finansowego mogą być uznane za instytucje obowiązane i mieć obowiązek wdrożenia procedury AML. Obowiązki te wynikają wprost z ustawy AML i obejmują nie tylko instytucje pożyczkowe czy biura usług płatniczych, ale też pośredników współpracujących z bankami i instytucjami kredytowymi. Niezastosowanie się do wymogów może grozić karami finansowymi i reputacyjnymi. Poniżej znajdziesz praktyczny wzór procedury AML, który możesz zaadaptować do własnej działalności.
19 sie
Jak przygotować się do kontroli KNF – praktyczne wskazówki dla pośrednika kredytowego
Wielu pośredników kredytowych obawia się kontroli Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), kojarząc ją z dużymi instytucjami finansowymi. Tymczasem nadzór obejmuje również mniejsze podmioty – zwłaszcza jeśli posiadają wpis do rejestru prowadzonego przez KNF i wykonują czynności pośrednictwa w zakresie kredytów konsumenckich lub hipotecznych. Kontrola KNF może być zapowiedziana, niezapowiedziana, doraźna lub planowa. Może wynikać z harmonogramu, ale również z donosu, skargi klienta lub analizy rynku. Jak się przygotować, by nie tylko „przetrwać”, ale przejść ją z podniesionym czołem?