4 lip
Działalność pośrednika finansowego to nie tylko kredyty konsumenckie i hipoteczne. W wielu przypadkach pośrednicy oferują także usługi płatnicze – np. prowadzenie rachunków płatniczych, przekazy pieniężne, terminale płatnicze, dostęp do rachunków bankowych klienta w ramach otwartej bankowości (AIS, PIS). W tym kontekście kluczowa jest ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz.U. 2023 poz. 2235) – fundament prawny dla sektora płatniczego w Polsce.
Mimo że ustawa ma już ponad dekadę, jej obowiązki wobec pośredników są nadal aktualne i egzekwowane przez KNF, a po nowelizacjach związanych z PSD2 – jeszcze bardziej wymagające. Co to oznacza dla pośrednika?
Kim jest pośrednik usług płatniczych?
Pośrednikiem w rozumieniu ustawy jest agent instytucji płatniczej – osoba fizyczna lub firma, która pośredniczy w oferowaniu lub wykonywaniu usług płatniczych na rzecz instytucji płatniczej, małej instytucji płatniczej (MIP) lub krajowej instytucji pieniądza elektronicznego (IP/KIP).
Typowe przypadki, w których pośrednik finansowy może podpadać pod regulacje UUP:
Obowiązki pośrednika wg UUP
1. Wpis do rejestru agentów usług płatniczych (RAIP)
Agent musi być wpisany do publicznego rejestru prowadzonego przez KNF. Obowiązek zgłoszenia spoczywa na instytucji płatniczej, która z agentem współpracuje.
Rejestr: https://rpu.knf.gov.pl
Brak wpisu = działalność nielegalna.
2. Weryfikacja niekaralności i reputacji
Ustawa wymaga, aby agent i osoby go reprezentujące:
KNF wymaga oświadczeń i dokumentów przy zgłoszeniu agenta.
3. Szkolenie i nadzór
Instytucja płatnicza musi zapewnić agentowi:
W praktyce: Każdy agent musi potwierdzić znajomość procedur AML, zasad reklamacji, obsługi danych osobowych i odpowiedzialności wobec klienta.
4. Obowiązek informacyjny wobec klienta
Agent musi:
Zakazane jest wywoływanie wrażenia, że to agent samodzielnie oferuje lub gwarantuje usługi płatnicze.
5. Zasady odpowiedzialności
Zgodnie z art. 75 ust. 4 UUP:
„Instytucja płatnicza ponosi odpowiedzialność za działania agenta jak za działania własne”.
Oznacza to, że błędy agenta (np. naruszenia AML, błędna obsługa reklamacji) mogą skutkować sankcjami wobec instytucji nadrzędnej – dlatego wymaga się ścisłej kontroli działań pośredników.
Czy te przepisy nadal są aktualne?
Tak – i to bardziej niż kiedykolwiek. Po wejściu w życie dyrektywy PSD2 oraz krajowych nowelizacji, rynek usług płatniczych stał się jednym z najściślej regulowanych obszarów usług finansowych. Co więcej:
Dobre praktyki dla pośrednika
Podstawa prawna: